(Festo di Felibre e de la Nacioun Prouvençalo)
S'es tenguho a Ièro (Var), à la Pandecousto (21 de mai) d'aquest an. I avén decò pres part per lou primìe bot abou i nuèsti Péire e Janò. Uno manifestacioun grandiouso - ia rèn à dir - e bèn pariha per li majourau dòu Felibrige e durant tres journ la vilo a vist passar anan aréire de group en coustume, aboù chançoun e dances e vesprades artistiques al Tiatre Municipal.
Me avén decò remarca que lou Felibrige meno uno duro batesto per sensibilisàr i cousciences de la gent prouvençalo. Se pensén que per lou tresenc bot la Santo Estello retourno a Iéro despiéi 1854 (an de foundacioun dal Felibrige per F. Mistral) encha dir que aquelo batesto es pancaro feniho e que la centralisacioun e lou nivelament de noste prougres de encuéi soun de nemis sempre mai grant e poutent. Un pau gaire a Ièro se parlavo prouvençau, soulament 'bou i viél se pouhìo devisàr en nosto lengo, la sesiho coulturalo mancavo pa d'uno talo mounoutounìo. Ma acò, sabén, es facile a dir. Pensén que lou Felibrige, que premìe aviho retrouba la bono savo de la nacioun prouvençalo, déu uro reprene d'alèn per la poussàr anjusqu'à la flour e à la frucho. I joùhe pòlen encaro estre aboù el.
Se la noustalgìo es un sentiment justifica dins un mouviment de grando tradicioun e de grandi merìte coumo aquel felibrenc, es segur per lou deman que se travaio. Per acò avén vourgu lèse à l'acamp generau di Felibre lou message iqui jounch, que porto anàn l'ideio de la « ZONA FRANCA», libre cantoun de l'Europo de deman.
Segne lou CAPOULIE',
Segne li majourau dòu Felibrige,
fraire prouvençau tòuti, que uéi sias acampa à Ièro, per SANTO ESTELLO setantodous,
es emé lou mai grant regrét que pode pas estre 'mé vautre de presenci, mai lou sièu, pamèns en pensado emai en cor.
Emé la viéio e franco fidelita Vous pourgisse li salut d'aquelo Prouvenço de la man piemounteso dis Aup, que despiéi desnòucentsessantun, au mens que remounto an -aquéu an la foundacioun de l'ESCOLO DÒU PO- lucho emé vautre per l'espandimen di coumun ideau de lengo, de coulturo, de civilisacioun, de endividualita etnìco.
Sabén que vostro batesto es rudo; sabén pamèns, qu'avès outengu de bello vitòri à frount de l'oupinioun publìco e soubretout dins lou delicat camp de l'ensignamèn. Seguramèn lou miejour vai retrouba, au clar de la Santo Estello di Felibre, l'estello claro de soun aveni.
Mai, que dire de nautre? d'aqueli vostri fraire prouvençau dòu cousta italian dis Aup?
Despiéi aquéu desnòucentsessatoun proun de causo soun chanja. Lou manc de soustèn ecounòmi, de encourajamen mourau e, au proumiè, d'uno escolo prouvençalo an adus an-un apaurimèn èsquichant de gent li valéio, an mena an-uno tristo agounìo mai qu'un endrè.
La COUMBOSCURO es, èlomèmo, parmié aqueli que pagon duramèn. Soulamèn uno esperanço nous resto, quouro regardan envers vautre, fraire prouvençau d'eila di mount.
Sus l'avans-darriè numre de «COUMBOSCURO » -qu'es tambèn lou noum de nostre journau mesadié, coumo sabès- avian justamèn pausa la questioun de la « ZONA FRANCA », coumo la d'uno terro qu'acampo li dous cousta prouvençau dis Aup e reunis li gent d'aquelo gavoutino qu'es uno e souleto lai e çai di mountagno. Gès de fantasìo dins tout acò, mai puléu l'ideio d'uno unita cantounalo de proumièro man, en visto d'uno Europo de deman, rapourta à l'ome e pas l'ome à l'Europo.
Mai, pas proun: l'ideio d'uno «ZONA FRANCA », founda sus lis acord internaciounau. Italìo-Franço, es aquelo que souleto poudriè douna un sens councret au rappel de counsciençi qu'es la toco di felibre: nostri gent di valéio cisaupino poudrìen retrouba sa forço e sa dignita en se sentén part d'un ensemble amenistratiéu sus mesuro d'èli e mounte tout pres-fa atrouvarié uno moutivacioun idéalo, soucialo, emai poulitìco vertadieramén respounsablo e terradourenco.
Eici, belèu, la darrièro belugo de salvacioun de nosti valéio prouvençalo, mounte tout mouris, mounte li vilage plan plan s'amousson, mounte li bourgado toumbon à chapau dins lou mudige.
Pensan que -per la degnita mèmo dòu Felibrige- fau plus tarda. E qu'es pas questioun, aro, de remarca que lou Felibrige a coumo siéuno uno toco d'aute biais.
Per acò demandan que la questioun de la «ZONA FRANCA » se pause uéi davans lou Councistori felibrenc; vo bèn, léu léu, davans un autre acamp que se tendra, per èstre eisamena espressamèn; demandan que aquéu prepaus siegue pourta per li felibre è la couneissenço dòu Gouvernamèn francés, que n'en sabén malurousamen li tendenci, mai qu'es siéuno coumpetenci d'abourda - emé lou Gouvernamèn d'Itali- la questioun sus lou plan de la realisacioun pratìco e councreto.
Que sara - o - uno realisacioun per la dimensioun umano de l'Europa de deman.
Gès de pantai dins acò, perdequé, fraire prouvençau d'eila, aven trop lucha per vieure, que aro sabén plus ço qu'es pantaia.
Que l'ideau nous soustengue, tòuti, que Santo Estello nous clareje sus lou camin, à fin que nostri piado se perden pas dins la negrour sourno.
Forço frairalamen, de tout moun cor, voste
commenta