cap. 16

Chamet d’aquí a dui jorns, just a l’ora de dinar. Nos istàvem butant a taula. Daus que s’era pas encara setaa, foguet ma maire a respònder. Esporzet esquasi súbit la tèsta a travèrs l’uis embalhat de l’entrepòst dal teléfon e me cerchet abo l’esgard.

“Es per tu”, diset.

“Qui es?”

Avancet, e se sarrants dins las espàtlas.

“Un senhor... siu pas arribaa a comprene lo nom.”

Destracha, da lòng sumianta e pas amanaa, era pas jamai estaa bòna a arranjar aqueste tipe d’afars e despuei qu’érem tornats da la mar menc que menc.

“Bastava demandar,” respondero agaçat. “Chalia tan gaire!”

M’aucero en bufant. Mas un secret baticòr m’avia já avertit de qui se polia tractar.

Me sarrero dedins.

“Qui parla?”

“Adiu... siu mi, Fadigati,” diset. “M’engrava de vos aver destorbats. Éretz já a taula?”

Restero sorprés da sa vòutz. Dins la corneta sonava pus agua. Bèla l’accent se sentia de mai.

“No, no... atendetz un moment, escusatz.”

Durbero mai l’uis, esporzero la tèsta a mon torn, e sensa revelar qui foguesse a l’aparelh alludero a ma maire, en me prenent garda de lhi sorire, de me coatar l’escuèla abo un tondin. Fanny foguet lèsta a la prevenir. Estonat, immediatament gelós, mon paire me fixet. Aucet lo menton coma per demandar “Çò que se passa?”. Mas m’ero já mai barrat dins mon refugi.

“Disetz pura.”

“Òh, ren”, rechinhet lo doctor da l’autre cant dal fil. “M’avíetz dich de vos telefonar, e boquò... vos ai destorbat, sietz sincèr!”

“Mas no, al contrari,” protestero. “M’a fach plaser. Voletz que nos veiem?”

Auguero una legiera esitacion (que de segur lhi escapet pas); puei jontero: “Sentetz , perqué venetz pas nos trobar? Creo que mon paire seria ben content de vos veire. Voletz?”.

“No, gràcias... Sietz ben gentil... vos sí que sietz gentil! No... magara un autre bòt, abo vera jai... sempre que... da bòn, abo la pus granda jai!”

Saubiu pas pus çò que dir. Après una pausa putòst lònja, durant la quala m’arribet pas, a travèrs la corneta, d’autre que sa respiracion da cardíac, foguet el a començar a parlar.

“A propaus, lo chan m’a puei acompanhat fins a maison, saubetz?”

Sal moment ne’n revenero pas.

“Qual chan?”

“Mas sí, la vessa de l’autre sera... la maire desnaturaa!” riet.

“Ah ja... la vessa bastarda.”

“Ren masque m’a acompanhat fins a maison”, continuet, “mas quora siem arribats aicí, en via Gorgadello, derant l’uis sus la via, lhi a pas agut meian, al a volgut absolutament montar. Avia fam, paureta! Ai rechampat da la despensa un fons de salam, de pan dur, de crostas de fromatge... Devíetz veire abo que raça d’apetit a avalat tot aquò! Mas atendetz, ai pas finit. Puei, imaginatz-vos, ai degut me la portar dins la chambra.”

“Coma, bèla a liech?”

“Eh, lhi es mancat gaire... Nos sem arranjats coma aquò: mi sal liech, e ilhe per tèrra, dins un canton de l’estància. Vinca tant se revelhava, se butava a nhaunhar abo un fil de vòutz, anava gratar a l’uis. Per un pauc istava bòna e tranquilla, un quart d’ora, mes’ora. Ma puei tacava mai. Una nuech d’unfèrn, vos l’asseguro!”

“Se volia anar via, perqué l’avetz pas laissaa anar?”

“Çò que voletz, la pigrícia. M’embestiava m’auçar, l’acompanhar fins aval... saubetz coma se passa. Mas puei a pena a fach clar l’ai fito acontentaa. Me siu vestit e l’ai acompanhaa defòra. Ja... l’ai acompanhaa mi, aqueste bòt. M’era vengut en ment que saubesse pas coma retrobar lo chamin de sa maison.”

“L’avíetz encontraa dai cants de l’Acquedotto, se m’engano pas.”

“precisament. Sentetz. Propi al fons de via Garibaldi, al canton que via Garibaldi fai abo la Spianata, an un bòt sento criar: “Vampa!”. Era un garçon d’un fornier, un pichòt filh brun, en bicicleta. La vessa d’abòrd se campa sus el, e vos diso pas d’autre, qu’embraç e que bais. En soma, de gròssas fèstas recíprocas. E puei alè, ensem, en bicicleta e ilhe après.”

“Las conoissetz las fremas?” rigolero.

“Eh, un pauc, bò!” sospiret. “Era já luenha, istavon per pilhar via Piangipane e s’es viraa me beicar, lhi creietz? Coma per dir: “Escusa se te quito, vielh monsú, mas devo pròpi anar abo aqueste filh aicí, aies paciença!”

Riet da solet, pas ren malcorat.

“Mas polerètz jamai endevinar,” jontet, “per qual motiu durant la nuech volguesse se’n anar.”

“Disetz-me pas que a tenir-la revelhaa era lo pensier di pichòts.”

“Al contrari avetz endevinat, gachatz, pròpi lo pensier di pichòts! Vos sièrv una pròva? Dins ma chambra, ental canton ente voliu que restesse, pus tard ai trobat un gròs bachàs de lach. Durant la nuech lhi era vengua aquela que dison la plena dal lach: vaquí perqué arribava pas a se calmar e gemeriava. Lhi espasmes que deu aver provat lo sa masque ilhe, paura bèstia!”

Parlet encara: de la vessa, d’las bèstias en general e di lors sentiments, que son tan semblables an aquilhi de l’òme – diset –, bèla se, “benlèu”, pus simples, pus directament somés a l’empèri de la lei naturala. Regard a mi, d’aüra enlai me sentiu sus las espinas. Sagrinat que mon paire e ma maire, de segur d’escotons, capiesson abo qui istavo devisant, me limitavo a respònder de monosillabes. Esperavo decò, en aquela maniera, de lo possar a far-la corta. Mas ren. Semelhava que arribesse pas a se destachar da l’aparelh.

Era jòus. Combinérem de nos veire lo sande d’après. El m’auria telefonat súbit après dinar. Se fasia bèl, auríem pilhat lo tram e seríem anats a Pontelagoscuro a veire lo Pò. Après las darrieras plueias lo livèl dal flum devia s’èsser ben arrambat al senhal de garda. Qui sa qu’espectacle!

Mas puei, finalament, en se congedant:

“Adiu, char amís... portatz-vos ben,” repetet mai d’un bòt, esmogut. “Bòna fortuna a vos e a vòstri chars...”