Mistà
Istòria, art e fe
Dins las valadas di Marqués de Saluces escota
Las valadas dal vielh Marquesat de Saluces: un airal qu’a recebut dins l’Atge mesan una marca culturala fòrta e clara, que dona, a aquesta region de belessas naturalas, un gaubi sabent e antic.
Mistà: dins la lenga occitana vòl dir image sacra, mística. Images d’un mond de fe, art e beltat qu’a encara ben de causas a dir decò al torista d’encuei.
Vos prepausem una descubèrta di tresòrs artístics des valadas dal marquesat (Pò, Bronda, Enfernòt, Varacha, Maira e Grana), abo itineraris que truchon gleisas, chastèls, monuments, sovent restaurats e dubèrts al públic gràcias a l’iniciativa comunitària Interreg II Itàlia-França (1994-1995).
… Famós paisatges incontaminats, un comprensòri entre lhi mai salvatges e jòlis de l’arc alpenc, un rei de peira: lo Mont Vísol.
Valadas de passatges dubèrts, fruch d’una civiltat abo de fòrts lïams entre lo Delfinat, la Provença e la Mediterrànea.
(testo tratto dal depliant Mistà; audio: dario Anghilante, Sampyre, valle Varaita)
Visitatz Saluces e las valadas dal Marquesat! Poletz pas las perdre! escota
Dins lo Piemont d'encuei lhi a pas d'equivalent dal centre istòric de Saluces, la pichòta "Siena des Alps" qu'encara encuei semellha arestaa dins l'aura enchantaa dal Quatre cents.
Un pichòt itinerari tocharè lo Convent de Sant Joan e la Chapèla Marquionala, tomba di Marqués, lo Museo de "Casa Cavassa" ente se tròba la Pala d'la Misericòrdia d'Hans Clemer, la Montaa al Chastèl abo lhi prospects frescats di Palais de la Vila e des Arts Liberalas, e lo Dm de l'Assoncion.
Encara aüra lhi chastèls de Revèl, Chastelar, la Morra, la Manta, Costilhòles, Montomal son aquí a receber tuchi aquilhi qu'arribon dins las valadas Pò, Varacha, Maira, Grana, coma memòria dal podèr marquional.
Un'edilícia de chastèl, un mond de vinhas, abaïas e quietas ruaas, domeni dal mond de la plana, que laissa lo pòst, intrant dins las valadas, a la vièlha sapiença de la civiltat de la pèira esculturaa.
(audio: Chiaffredo Valla, Sampeyre, valle Varaita)