Riccou: Lhi vìëlh lh'an sëmpe dì quë lou mé dë blìe l' é lou pare di nëvìe e l'é vé! Aval içì la së viravo ën piovo e nou isù dë baroun 'd néou; ah Madonno dë matin 's lëvarian, së pourtaian la palo a l'us 'd l'ëstançio për salhì dë matin, ëntën nhente nh'ën vënìo aout për parélh. Arià oubligà d'anà poulidì: onhi bourdzà, da no bourdzà a l'aouto. Coumà nou dë Boudouiri, palharian fin a Co' di Drai bë lei pale, Co' di Drai palhavën fin a Co' di Peirét. Sëcount i baroun dë néou la faxarian pei mac lardzo për parélh perqué lh'éro pei dë néou da gavà sabé!
Fredou 'd Chens: Së gavavo larc 60-70 semtimètre për pasà a pè. Coumà la quitavo maraman dë nùëts la dounavo mai; l'ëndëman tsarìo mai parte analo gavà. Së partìo apré tsadlà, për-achì ënt le 9 oure e s'anavo fin quë l'éro feinì.
Marìo ' d Sarét. Anavou a scolo deisù, dei Meizounëtte, lh'éro la néou quë së viaian pa dëdin ënt al tsaminà: figurte, dë viadze nh'éro du metre forço tapà moun; nh'éro dë néou ënlouro...! I pahiavën bë la palo e vënaian a scolo a la Vilo tu-lhi dzourn. A pahià néou lh'éro lh'om: qui dë Meizounëtte i pahiavën outo fin al Pasquìe sal Sooutél e pé la vio groso aval i palhiavën tuts ënsëmmou, përqué l'éro la vio principalo.
Driano: Sai pa së l'é dal ' 26 qui dixìën quë lh'éro vëngu tanto néou, quë avian lei vatsse isù ënt la vòouto 'd Méni e lou povre pare al së butavo bë lou cul a calà val dal baroun dë néou quë lh'éro për anà aval ënt la
vòouto. E nouziaouti durmarian tuts achì ënt la vòouto, salharian pu mënc. Lh' éro Ninin 'd Bigat lhi bramavo aouto a Co' di Sère a sa filho e i së parlavën da së lei lobbie quë l'éro pu aout për së' ntëse.
Fredou 'd Chens: La sore dë Martin dal Sargent, cochì l'éro outo la meità d'abril, i l'avìën tëngùo couazi no smano a meizoun 'd pa riusì a gavà la néou. Nh'éro vëngù sënço sens, sërè dal 1962/63.
Rito dë Mëlin: D' uvèrn ënlouro lhi vënìo tanto d'aquëlo néou; mi më rëcordou n'ann lh'éro tanto d'aquëlo néou, pënsà quë poulëian papù pourtà outo malhà lei fée, avën fai lou përtù ënt la néou, dë la néou quë lh'éro. Pé anëian outo pourtà lou dzaç mi e ma mamo e lou malhà a lei fée dë sout ënt la néou.
Rozo: Da lei Meizounëtte anëian fin ilèn al Pasquìe a palhà néou, pré qui dal Pasquìe fin a la Vilo. Pasaian outo chì Sooutél, l'éro ën truquét; la Coumbëtto (Cristoffou), lou Briquét (Janprim). Dal Pasquìe aval la Dra.
Delino: Da la Çiteito dë sout e dë soubbre i partìën ënsëmmou anavën a Co' di Peirét, aquì dë Co' di Peirét s'ëntsaminavën dzò aval, qui dal Roi, qui dë Co' di Drai, qui dë Boudouiri: lh'anavën tuts aval fin a Ruét e achì së troubavën ba qui dë Narlonc. I calavën tuts ënsëmmou e poulidìën la vio bë lei pale: lhi pasavën fin a l'alh për pa qui taque. Më rëcordou, dì: "Ei dzò prëparà la palo, dëman dà néou, l'ei dzo fërtà bë l'alh."
La néou i la tapavën sëmpe da la part dë sout; sas, quë la të vën pu bën a chapà e cherti viadze tsarìo pourtalo amoun. Ma nh'ën vënìo talamënt dë baroun quë cant anarian a scolo së viarian pà lei teste da ën foro.
Chens: Eisavën pa sërà la vio. Nouziaouti achì lh'éro barbo Chè qu'éro ëncaricà ën viadze. Avìo ën corn : «du-du-du"! Alouro lh'érën tuts saoutà foro anà palhà. Qui dë Narlonc vënìën fin-a Ruét, nouziaouti da Ruét anaian fin a la Vilo, Ruét e Fantoun anavën fin a la Vilo, qui dë la Coumbo vënìën 'dcò aval e së jungìën dëcò a nouziaouti.
Fredou dal Gouardiocanal: L' ultim ann quë sìou sta isù, dë lë'72, lh'éro vëngù du metre e meç dë néou: no pietà! Arian ëncà sìës: du dë Pin dë Clin, du dë Simoun, mi e moun barbo e du dë Fantoun (Joouzè e Pin dë Mout). Avian butà doue sëmane a vënì fin-a la Vilo; tu lhi matin tacaian da Ruét anà avanti, ma tu lhi matin la dounavo néou.
Pë'nsete quë moun pare, quë al l'éro gouardio canal, al partìo bë lhi shi e al l'anavo përne lou pan a lei Tsaouçiniére.
Valentou: Për gavà la néou i sounavën lou corn, nh'ën venìo un për familho, l'éro piën dë dzënt; së partìo cant l'avìo piantà chì dë dounà néou. Ënlouro nh'ën vënìo dë néou! Bastavo pa ën dzourn për fa la
trinchéo, për pasà a pè bë la cabaçço anà fa l'ëspézo. Pé i calavo pue, alouro pasëià bë lei mule.
Fredou 'd Pessi: Mi m'ërcordou cant érou isù bë ma manho ai Canavoù, lh'éro Martinot dë Raschëtto avìo no troumbo, al troumbavo. Alouro tuts i tacavën e i së joungìën, dëvìën arubà tuts ënsëmmou a la Vilo.
Driano: Achì a Santalart lh'éro Pier dë la Fleur quë coumandavo ën dërdé alouro al l'anavo sounà a la gèizo, tiravo du oou tré coulp dë chocco. La dzënt salhìën tùëts: "Alé quë dëvë' n anà palhà". Qui dë Narlonc vënìën içai, salhìo qui dë Canavoù, pé salhaian nouziaouti dë la Meiro: vënarian aval a Santalart e pré vënarian fin a Ruét, nh'éro co doou tré a San Guilhérme e dë viadze cant nh'éro tan i vënìën fin içai sal Sère.
Ietto: Partarian nouziaouti da Co' di Sère fin a Santalart e pé i vënìën içai fin a Ruét. Quël ann quë l' à dounà tan néou, l'éro ëmprençipi 'd març, lou çinc oou lou sìës, l'éro carlëvà, nh'éro vëngù du metre; ann butà pi dë du dzourn për vënì içai a la Vilo, anarian magaro du oou tré për familho a gavà la néou. A Co' di Sère arian nouziaouti, lou Magou, qui dë Stéve, Boddou, Pietrou 'd Pert quë l'éro mac da soul. Qui di Canavoù, qui dë la Meiro, qui dë Bigat i vënìën aval la Valà, së troubaian tuts achì al founç dë la Valà: countinouiàn içai lhi salìo qui dë Santalart, anaian fin a Fantoun. Achì lh'arubavo qui dë la Coumbo.
Nassiou: D' uvèrn i tiravën foro lou corn e dì: "Vé i troumbëttën dzò". Së sëntìo da lùënh, i salhìën ma i sabìën dzò.
Qui di Pourçil i partìën dai Pourçil aval; cherti viadze rubaian, lh'avìën dzò palhà ën toc. Nou da lei Meizounette rubaian al Pasquìe, së jountaian ba qui dal Pasquìe e aval fin ai Pourçil. Pé lh'éro qui du oou tré di Sanoudzìe: lour salhìën dëcò dë-ilèn aval e pé i piantavën anque choucco spechalmënt qui dë lei Meizounëtte. Moun pare, mou barbo Jan 'd Sarét, Jors, Steve 'd Lavarin, Pier dal Pot, tuts aquì 'd l'ostou; ënveche
lhi Jamprin, lhi Count e lhi Nassiou mie couzin pa gairi.
Fredou 'd Pessi: Palhà lei vie nouziaouti dë la Vilo anaian da la Preizoun aval scontro qui dë Narlonc fin a San Bërnart. E qui dë la Geizëtto i countinouavën lh'anavën aval për la vio dë la Madonno, la vio vielho, ma mi cochì m'ërcordou pa l'é moun pare quë më countiavo. Lh'anavo co lei femne palhà, ma mare e Doumitillo i soun anà palhà për Ia Prouvincho. Mi avìou pancà catorx ann, lhi primi soldi qu'ei chapà
anà palhà: stanto lire për la Prouvincho.
Pin 'd Savoio e Ëndréo 'd Chafrè lh'avìën sëmpe l'apalt dal lëxoun për la Prouvincho. E pré, cant sei mule érën stanque, i së faxìën prëstà lei mule o da un o da l'aoute: lh'anavo qui dë Matucchou. Lh' ì co nà moun pare bë la mulo dë moun barbo Mini pasà la néou, qu' al countiavo quë la lavantso lh'avìo chapà chì ënt-al coumbal len ëtsout 'd lei Rotsse di Duts. Më rëcordou qu'ën viadze lh'éro nà vosto nounno e ma mare palià për la prouvincho.
Pin 'd Bacou: Quisti dë la Vilo lh'anavën fin a lhi Stsambi. Da Boudouiri i vënìën aval e i së jountavën bë lh'aouti fin a lhi Stsambi, pé i piantavën la palo ilai a lhi Stsambi, i vënìën içai e i faxìën no belo choucco!
Nassiou: Qui dë la Ruéro i pasavën amoun a la Moulëtto pé amoun Mëné, pé i Goutalh e pé arubavën lèn a la meizoun dal Cucù e di Galino. I salhìën achì dran dë Jacou dal Parcou sabè, i la palhavën toutto perqué lei meinà i dëvìën pasà anà a scolo, lh'anavën pa fa lou vir a la Ruà. Qui dal Tsaputòou i vënìën fin al Sère, pé ì vënìën içài ënsëmmou fin a la Ruà; qui dë la Ruà avìën mac sie pasadze intera, ën touquét dë vie dëdin perqué achì la prouvinchal la faxìo dzò. Pé lh'éro qui di Biantsét e qui di Caouç i calavën aval lou Briquét, lh'éro pancà la vio, lh'anavën feinì al Moulin 'd Savoio. Pé i së butavën tuts ënsëmmou i venìën a la Ruà përqué achì lh'éro ëncà l'ostou.
Delino: L'éro scazi coumà fa ën poou dë festo cant lh'anavën palhà përqué i së troubavën tuts ënsëmmou e pé di: "Sa anën beve ën viadze: pourtà du litre Marguerito! (la madonno dë Domitillo)".
Testimonianze di:
-Ricou 'd Boudouiri (Mattio Enrico n.1917-2003): reg. Revello 2001.
-Fredou 'd Chens 'd la Meiro (Aimar Alfredo n.1942): reg.Oncino 1999, 2005, 2007, 2008.
-Marìo 'd Sarét (Mattio Maria n.1911): reg.Oncino agosto 2004.
-Driano 'd Jouloumin (Aimar Adriana n.1931): reg.Oncino anni 2001, 2002, 2003, 2004, 2005.
-Rito dëMëlin (Barreri Rita n.1932): reg.Oncino 2004.
-Rozo 'd Pessi (Odetto Rosa 1910-2002): reg. Oncino giugno 2001.
-Delino 'd Bacou (Ebacolo Adelina n.1934): reg.Paesana 2003, 2005.
-Chens 'd Pessi (Allisio Vincenzo, 1917-2001): reg. Revello novembre 2000.
-Fredou dal Gourdiocanal (Allisio Giuseppe n.1940): reg.Torino 2008.
-Valentou (Mattio Valentino, n.1936): reg.Oncino 2008.
-Ietto 'd Poulit (Boetto Maria n.1928): reg. Paesana 2007.
-Nassiou 'd Sarét (Mattio Ignazio n.1931): reg. Paesana 2003, 2005.
-Pin 'd Bacou (Ebacolo Sebastiano, n.1931-2001): reg.Oncino 2001.
commenta