invia mail   

Pònt

Pònt

di Jean Michel Effantin

Pònt
italiano Pònt « ponte » continua in occitano la parola di stesso senso del latino classico pontem.

La pronuncia comune è [pont]. In pònt la ò aperta tonica è localmente dittongata : a Bellino [pouont]. Le parlate dell'Alta Valle Susa generalmente non hanno mantenuto la finale : a Rochemolles [pon].

La variante pont [pount] è presente a Sampeyre. L'occitano nel suo insieme conosce due trattamenti di O etimologica davanti alla n implosiva (seguita da consonante), e le Valli sono anche divise tra le parlate che dicono pont, font, front [p-, f-, frount] e quelle che dicono pònt, fònt, frònt [p-, f-, front].
Le forme del tipo pont si ritrovano ad esempio in Val Chisone (Pragelato, Roure, bassa valle), in Val Pellice, a Sampeyre, in Val Vermenagna, e le forme del tipo pònt in Alta Valle Susa (ma [poun] a Claviere), in Val Germanasca, in alta Val Po, a Bellino, a Entracque, ... Però i derivati suffissati delle due forme, pònt e pont, sono identici : pontet, pontin, con la pronuncia [ou] abituale in occitano per o atona.

L'accezione principale di pònt è « costruzione in pietra, in legno o in cemento, che consente a una strada di attraversare un corso d'acqua o una avvallamento ». Un pònt è anche la struttura provvisoria utilizzata dai muratori per lavorare in altezza. Un piccolo ponte è un pontet « ponticello ».

Un ponticello rudimentale costituito da alcune assi, tronchi di larice o lose che attraversano un ruscello è una plancha (Monterosso, Bobbio : [piancho], Val Germanasca : [plancho]).
A Bellino un pontet è anche l'opera di sostegno di un tratto instabile di sentiero di montagna, generalmente fatto di tronchi. Infine il pontet è il « ponticello », il cavalletto che sopporta le corde del violino.
Il pontin è una piccola galleria di legno (Val Germanasca :[pountin]), o una parte del piano superiore del fienile, dal barriòl (Rochemolles [pountsin]).

Pont è frequente in toponimia : si ritrova in particolare come nome di un comune dell'alta Val Varaita, suoi abitanti sono i Pontarèls [pountarel].

occitan Pònt continua en occitan la paraula de mesme sens dal latin classic pontem.

    La prononciacion comuna es [pont]. Dins pònt la ò dubèrta tonica es localament diftongaa : a Blins [pouont]. Lhi parlars de la Val d'Ols an generalament pas mantengut la finala : a Ròchasmolas [pon].

    La varianta pont [pount] es presenta a Sant Peire. L'occitan dins son ensem conois dui tractaments de O etimologica derant n implosiu (segut de consonanta) e las Valadas son decò partatjaas entre lhi parlars que dion  pont, font, front [p-, f-, frount] e aquilhi que dion pònt, fònt, frònt [p-, f-, front].
    Las formas dal tipe pont se retròbon per exemple en Val Cluson (Prajalats, Roure, bassa val), en Val Pelis, a Sant Peire, en Val Vermenanha, ... e las formas dal tipe pònt en Val d'Ols (mas [poun] a Las Clavieras), en Val Sant Martin, en auta Val Pò, a Blins, a Entraigas, ... Mas lhi derivats suffixats de la doas formas, pònt e pont, son identics : pontet, pontin, abo la prononciacion [ou] abituala en occitan per o atòn.

    L'accepcion principala de pònt es « construccion en peira, en bòsc o en ciment, que permet a una via de traversar un cors d'aiga o una comba ». Mas un pònt l'es decò la structura provisòria utilizaa per lhi muraors per trabalhar en autor. Un pechit pònt es un pontet.

    Un pontet rudimentari constituit de qualquas pòsts, troncs de mèlzes o lausas que sobron un riu es una plancha (Montrós, Buebi : [piancho], Val Sant Martin : [plancho]).
    A Blins un pontet es decò l'obratge de sosten d'un tòc instable de viòl de montanha, generalament fach de bilhas de bòsc. Enfin lo pontet l'es lo chavalet que supòrta las cordas dal violon.
    Lo pontin es una pechita lòbia de bòsc (Val Sant Martin :[pountin]), o una partia dal plan superior de l'iera-feniera, dal barriòl (Ròchasmolas [pountsin]).

     Pont es frequent en toponimia : al se tròba en particular coma nom d'una comuna de l'auta Val Varacha, si abitants son lhi Pontarèls [pountarel].