Delino: La reuido për ranjà lei bialhére së faxìo dë primmo e pé carqui viadze d' istà së lhi vënìo dë grossi tëmpoural quë rouvinavën. Partìën tuts ënsëmmou, dì: "Dëman anën fa la reuido, anën ranjà la bialhéro".

Ietto: Lei bialhére lh'anavën gurale tout outo fin al bial e pé lei poulidìën tout  içai; së la bialhéro perdìo i butavën dë peire bë dë moutte.

Rito dë Mëlin: La reuido për anà curà la bialhéro i la faxìën  tu lhi ann, i  la poulidìën fin deilai, dal Mëriòou, sënò i lh'arubavo pa deisù. Lh' éro ën toc deilai, épuro i la ranjavën i vënìo sëmpe. Tanti viadze i së faxìo dë turubin l'aigo qui  rubavo papù, i përtuzavo; alouro i partìën lh'anavën mai ranjalo.

Nassiou: Carqui dzourn dran qui butëssën foro lei vatsse, lh'anavën gurà lei fountane e gurà lei bialhére. I së parlavën ën du oou tré, dì:  "Tsaré pei qu'anëssën gurà lei fountane, poulidì la bialhéro". Sabè, së lh'éro no peiro dëdin o no moutto; së la pioou la bialhéro i së quërpo e alouro i stoupavën bë dë moutte.

Driano: Anarian dzò butà l'aigo dran dë meirase amoun; un anavo dzò vèiri, bë la sappo s'anavo poulidì la bialhéro e së butavo dzò l'aigo. Dë primmo s'anavo qui dë la bourdzà; coumà vouziaouti qu'avià la bialhéro anaià vouziaouti, Pin Janno, Bouetto, Jacou 'd Luis e Bias. I coumbinavën, dì: "Tal dzourn anën butà l'aigo" përqué d' uvèrn i së gavavo.

Nouziaouti a lei Bigorie avian no fountano qui neisìo amoun për lei Bialhére, la përnarian pa al bial; lh'éro për nou, lhi Boddou e Chè Roù.

Delino: Da nouziaouti a lh'Adréts la bialhéro lh'arubavo dal Fountanìl, i vënìo içai, la përnaian nou dë lh'Adréts e i la pourtavën co a Bounét; nh'éro tré bialhére qui partìën d'eilai.

Fredou 'd Pessi: Lh'éro la nosto bialhéro dë Bounét quë l'é la pu aouto e lh'avìën dréts Bagaro, tu lh'Adréts, tuts aquì dë Bounét. Avìën dëcò dréts lou Gouvèrn, e lhi Dzourdan; cochì më rëcordou  papu përqué mi lh' ei mai pi vist meirà amoun, ënveche më rëcordou dë Bastian dë Mout përqué mi érou pëchit e anavou bë ma mare butà l'aigo.

Dë lei tré bialhére lh'éro quëllo dal meç quë pourtavo l'aigo a Santalart, ma mi quëllo chi l'éi mai visto ën founsioun. Quëllo dë sout l' éro la bialhéro dë Jan 'd Bastianou: la përnìën lhi Galino, lou Marquezét e achì al Meirot ma mi lh'ei papù vist anà butà l'aigo përqué lh'érën papù.

Lh'éro Chè 'd Pessi lou gouardiocanal l'ëncaricà për lei reuide. Chè nou vizavo tuts: "Dëgarà quë n'aouto smano la talo diamëndzo faxën la reuido për la bialhéro". Anarian tuts aquì dë lh'Adréts, Joouzè 'd Bagaro, Mëlin, nouziaouti dë Bounét e lhi vënìo co ëncà Bastian dë Mout. Partaian tuts ënsëmmou, anarian un për familho, cant  lh'éro tantou travalh anaian anque du dzourn. Cant anarian lou prim viadze për fa ëmbouà la bialhéro, d'eilai içai i butavo tré dzourn a vënì. I cour magaro sent o douzënt metre, aprè i taco a chuchà e i vai mai arèiri. Coumà l'aigo vënìo içai së përdìo; alouro nh'éro da qui quë pasavën dzo dran gavavën lei peire e ranjavën ën dërdé, da qui quë

spëtavën l'aigo quë vene içai pian pian për stoupà, për pa leisalo salhì. Lh'anavo tré dzourn e tré nùëts a ëmbouà la bialhéro. Anavo sëmpe Pessi a butalo perqué l'éro lhi pi quë n'avìën daoubzounh; tanti viadze lh'éro ëncà la lavantso quë dal Coumbal 'd l'Aouro lhi vënìo aval  su.

Tu lh'ooutùënh l' ultim quë stavo isù a Bounét dëvìo analo gavà ilai al bial përqué së leisavën vënì l'aigo

i schoupavo, la dounavo néou i faxìo schoupà la bialhéro, la fermavo e pré n'aoutr' ann lh'éro mal fa.

Rito dë Mëlin: Eh, ma ënlouro lh'éro dë dzënt: lh'éro Jan Bastianou, Jaquin, moun barbo Jacou dë Mëlin, lhi Carlou: tuts  a lh'Adréts.

Fredou 'd Pessi: Apré, man man quë lh'anavën papù a lei Meire, man man lh'anavën papù butà l'aigo. Cant Mëlin é papù vëngù sën mac pu sta nouziaouti dë Bounét e Bagaro. Ultimamënt mac pu mi e Chens Marianno.

Nassiou: Nou lh'éro doue bialhére qui vënìën da Rotsso Nhéro, uno pu aouto e uno pu basso, i pasavën ënt i Tìouri. Pé lh'éro l'aouto chi dësout dë lei Contse qui giravo për Chò dë lei Spëilëtte: chi bëvìo qui dë la Coumbo, qui dë la Çampo e qui dal Meirot, ansi qui dal Meirot nh'éro ëncà n'aouto pu basso, len ënt lei Rotsse Nhére, qu' anavo ilen a Bép 'd Boudouiri.

Ietto: Nou a Co' di Sère avarian l'aigo dë no fountano qu'éro achì ënt l' ubac ënvèrs la Meiro dapè lou bialot dal moulin, lh'éro lou gourc achì sal bric. Quëllo chì anarian ranjalo cant faxìo damanco; d'uvèrn la gavarian pa, i coulavo sëmpe.

Testimonianze di:

-Delino 'd Bacou (Ebacolo Adelina n.1934): reg. Paesana 2003, 2005

-Ietto 'd Poulit (Boetto Maria n.1928): reg. Paesana 2007

-Rito dëMëlin (Barreri Rita n.1932): reg.Oncino 2004

-Nassiou 'd Sarét (Mattio Ignazio n.1931): reg. Paesana 2003, 2005

-Driano 'd Jouloumin (Aimar Adriana n.1931-2008): reg.Oncino 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005

-Fredou 'd Pessi (Allisio Giuseppe n.1940): reg.Oncino 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2008