Lou noum de Coumboscuro - coumo i dihen à la nosto valado - a vivu siecle de estorio de la nosto gent. Es pa en noum que descuerbén uro, ou n'esprecioun senço en sens quiàr. Venèn de lese din "I Monti pallidi" de C. F. Wolf que i valade e i pais dal Trentìn soun batia 'me de noum tira di sarvan e di faiete e de i 'usémpi di viéi.
Ent'acò noste COUMBSCURO recordo al countrari, l'envasioùn di Gallo-Ispani, dal 1744, que aviho pourta din nosto coumbo de soufrance e de grués degast per la gent. Ero alouro que i francés calàven de la val d'Esturo, travers lou Col de l'Ourtìho; ma i gent d'iquì avihen barra la vìo e i'escountre i soun passa à l'estorio emé lou noum de "bataio di mountagne de Valaurio".
Gaire aprés i Gallo-Ispani i soun mai vengu aréire, per retiràsse e aquesto coumbo servajo es ista per lour la "Coumboscuro". Ma un di lour
souda, qu'èro ista feri en bataio, s'ero esperdu tramés di tousche nière e na fremo lou journ d'aprés la descubert, estira en terro e tout sagnant, e el i'a dich:"Desséleme pa e pìhete l'or que portou à l travérs". Quiéi a piha l'or e a proumés de ren parlàr; ma es ana di-lou à soun òme. E la gent i soun vengu e l'an 'massa. D'aquel journ COUMBOSCURO es devengu per i Francés en noum trist, de mort e de afre.
Troubén marca "Coumboscuro": din la "Guida per le Alpi Occidentali", deMartelli e Vaccarone, voul.I0, pag.132 "...si giunge alla ruata dei Damiani, d'onde scendesi per la comba d'Issart nel vallone della Coumbascura, ove si raggiunge presso ai Tet di Gilli la strada che dal Colle dell'Ortiga scende a Monterosso"-; din "Cuneo e le sue vallate" de Camillo Fresia, Couni 1905: "Poco dopo si apre alla nostra sinistra la Combascura, sul principio della quale trovasi un altro paese, San Pietro Monterosso..." (pag.46).
E encaro: "...si giunge in riva al torrente, presso la cappella di Santa Lucia. Da questa una piccola rotabile mette a S.P.MOnterosso, situato quasi allo sbocco della Combascura nella valle Grana".
La legendo e l'estorio se unìssen per dounàr de verita e de pouesìo al passa. Coumo es ver que la legendo es jamai puro envencioun, ma porto bèn prou de realta: aquelo realta vivo e parlanto de l'amo poupoular!
E aquest es "COUMBOSCURO", lou noum de nosto coumbo, que nous ne sen fièr e que i voulén tan bèn!
commenta