Femnas e rojas

Las femnas ocupan una plaça bèla dins l’expression cantada occitana. De segur, bèl temps i a, i agèt las trobairises: comtessa de Dia, Beatritz de Porcairagas, Na Castelloza, Clara d’Andusa, Maria de Ventadorn, e d’autrase d’autras…

Del temps de la novèla cançon, s’exprimiguèron Rosina de Peira, Maria Roanet, Miquèla, Jaumelina, Claudia Gallibèrt e d’autras e d’autras…

D’aquesta passa, en solitarias, se pòt escotar l’Alidé Sans, Liza, Severina Bonin, Zina o en grops: Cocanha, las Salvatjonas, Daunas de Còr, e d’autras e d’autras…

Aquí un grop que met plan en abans las questions que las femnas e las occitanas son en dreit e an lo dever de pausar a la societat.

Aquesta debuta de març, sortiguèt lo CD novèl, produsit per l’Agéncia Sirventés, del grop La Mal Coiffée (La Mal-Cofada). Son titre: Rojas clava una trilogia dobèrta amb Roges (2020) e Roge caparrut (2022); aquò vos descòfa las certituds! Ajustarai que, pel vòstre plaser, se pòt comandar un cofret dels 3 disques. Lo roge es la color simbolica de las revòltas, del vam e de las jòias. Las cantairas meton en abans las istòrias doblidadas, las culturas mespresadas, las personas mesas de costat, las iniciativas d’alternativa e las resisténcias que s’exprimon cap a l’anar marrit del monde. La formacion actuala es de quatre cantairas-musicairas (s’acompanhan mai que mai de percussions): Carina Berny, Miriam Boisserie, Maria Coumes e Laeticià Dutech. 

Lo CD es de 9 cançons que lo tèxte de uèit es degut al Laurenç Cavalièr. D’un aire l’autre, lo grop afirma que son Cantairas caparrudas; se los poders afirman que sèm d’ases, sabèm reguitnar e patejar ; lèu fremirà lo temps de las cerièras : « Sèm bèls ! Sèm fòrça! Sèm lo refús! Sem la natura que se defend! Coem la prima» amb una volontat de se trapar «al mitan del Vivent, dins la lutz sorna del fuelhum». Fòrça es de constatar que Nos an cambiada la lenga, mas capitaràn pas de cambiar las realitats fonsas. Una cançon de nòu, fàcia als encravatats que menan la dança de la finança, convida a cussonar e faire tombar la fusta bèla del monde vièlh. Nos demòra de gitar amb l’amarum caparrut de nòstra votz rabenta… un crit de guèrra a la misèra. Lo Glaudi Martí proposava de seguir lo Camin del solelh: de lor costat, las cantairas nòtan que Seguissèm lo nòstre camin e lançan amb fòrça aquel avertiment : « Mesfisa-te ! Pren garda que los pòbles sens memòrias pèrdon lo babaròt.»

E la novena cançon? Es la represa de la cançon primièra e emblematica del Glaudi Martí: Lo país que vòl viure, coma la marca d’una filiacion, de la seguida de la nòva cançon occitana, amb tèxtes engatjats per dire una volontat pel país d’Òc e per l’umanitat, unis tèxtes de frairetat e de solidaritat, de respècte de l’ecologia e dels païsans. Per sa virada, lo grop es tanben demandat fòra Occitania, çò qu’es una plan bona causa per espandir la coneissença e la difusion de las realitats occitanas.

Ua hilha de Gasconha

Notarem tanben en aqueste mes de març la sortida cò de Tròba-Vox del CD de la Paulina Kamakina: Hilha de Gasconha. La poèta se fa cantaira per interpretar sos tèxtes que parlan de son rapòrt a la tèrra e a la natura, que gaita cap al solelh e que canta breçairòlas als nenons per faire fugir la nuèit e per, de segur, celebrar l’amor, en digna eiretrièra de las trobarises: non, la canta en lenga d’Òc es pas perduda!