TESTO BRETONE / FRANCESE
FULENN (ETINCELLE)
E teñvalijenn ar c’hoadeier e tiwan an noz
Dans l’obscurité des bois germe la nuit
Ar stered a deu war-wel en hiboud direpoz
Les étoiles apparaissent dans le bruissement sans repos
Ur skeud benel a droidell ouzh skleurenn ur flamboz
Une ombre féminine virevolte à la lueur d’un flambeau
Oc’h ober fae deus ar fall loened e tañsan
En faisant fi des bêtes sauvages je danse
Me bak an tan en o lagad leun a droukc’hoant
Je vole le feu de leur regard plein de convoitise
Ha da dreiñ ‘n’añ en ur c’han da gan’ a-unvan
Et le change en un chant à reprendre à l’unisson
Dañsal a ra gant an diaoul, ha petra ?
Elle danse avec le diable, et alors ?
Dañsal a ran gant an diaoul ha petra ?
Je danse avec le diable, et alors ?
Entan ha taras, entan jabadao ha taras
Embrasement et boue, embrasement, fête et boue
Trid’ a ra ar c’hoad ouzh stok’ ar fulenn a-bilpaz
La forêt vibre au contact de l’étincelle qui danse
He hud dudius a bign betek penn ar gwez bras
Sa magie envoûtante monte jusqu’aux grands arbres
Oc’h ober fae deus ar fall loened e tañsan
En faisant fi des bêtes sauvages je danse
Me bak an tan en o lagad leun a droukc’hoant
Je vole le feu de leur regard plein de convoitise
Ha da dreiñ ‘n’añ en ur c’han da gan’ a-unvan
Et le change en un chant à reprendre à l’unisson
Dispont ‘kreiz an digoadenn e tañs ar fulenn
Intrépide au milieu de la clairière danse l’étincelle
Treiñ ha distreiñ en-dro dezhi eneoù dichadenn (bis)
Tournent et tournent autour d’elle des âmes déchaînées
Dañsal a ran gant an diaoul, ha petra ?
Je danse avec le diable, et alors ?
Ga’ ‘n diaoul e tañsan
Avec le diable je danse
Dañsal a ran gant an diaoul, ha para ?
Je danse avec le diable, et alors ?
TESTO BRETONE
BABEL (gavotte)
Ma m’ije gouiet kanañ koulz ma ouzan leñvañ
Me ganfe war bouez ma fenn war ma c’hañvoù donañ
Hep pal e kantre ma spered e blein un tour uhel
Na damweler ket e benn nag a-dost nag a-bell
En tour-mañ ne ‘neus ket tu mont-tre (e) kambr ar stered
N’eus na diri na trepas na prenestr war ar bed
‘N eus ‘met ur yezh, ‘met un ton, mann ‘met ur ganaouenn
Ha mouget ganti ar preder, an ijin hag an awen
Ar sterioù a zo difiñv ha splarlet eo al lenn
Beuzet an teñzorioù kent, chadennet gant anken
Ankoun ha mogerioù strizh setu ma flanedenn
Planedenn rust ha kalet da heuliañ penn-da-benn
Met un nozvezh kreiz an hun me glevas ur vouezhig
O vouskanañ horvoudus, istorioù kuzhmuzik
Ar vouezhig-se a gleven evit ar wech gentañ
Met em ene tihune ma eñvorioù koshañ
He a steuzie tamm-ha-tamm latar an entremar
Evel ur spurmant klouar a lintr en heol-loar
Na me da vont war ma sav, distripet deus an tourmant
Ha da heuliañ ar vouezhig, ha mont digant an tour-mañ
O paziañ en teñvalded ‘welen melezouriñ
Skeudoù flammennoù diskaret heñvel deus ma hini
Unan a dostas deusin ha joa bras em c’halon
Pa difoupas deusouti ur yezh flourik ha don
Kaer oant bezañ estren de’he, hon div yezhig gwall voan
Ne oa netra anatoc’h ‘vit o c’han-ha-diskan
Entan ha kreñvder o c’han ‘tregerne e-pep skeud
Dihun enno kurun o yezh, lugerniñ raent a-steud
O c’hann a stoke d’an daoulamm e mogerioù an toull-bac’h
Deskoachet an dorioù kuzh e splannder an dispac’h
O dibrennet hon eus holl, hag aet maez deus an tour
En daoulagad perlez an dour, en dorn an alc’hwez aour
TESTO FRANCESE
Si je savais chanter comme je sais pleurer
Je chanterai à tue-tête mes peines les plus profondes
Mon esprit erre sans but dans les hauteurs d’une immense tour
On n’aperçoit sa pointe ni de loin ni de près
Cette tour n’a pas d’accès à la chambre des étoiles*
Elle n’a ni escalier, ni couloir, ni fenêtre sur le monde
Il n’y a qu’une seule langue, un seul air, une seule chanson
Qui assourdit la pensée, l’imagination et l’inspiration
Les sens sont immobiles et la lecture est interdite
Engloutis les trésors passés, enchaînés par l’angoisse
Oubli et murs étroits, tel est mon destin
Destin rude et dur, à suivre jusqu’au bout
Mais une nuit en plein sommeil j’entendis une voix
Chantant avec mélancolie des histoires secrètes
Cette voix je l’entendais pour la première fois
Mais en mon âme elle réveillait mes plus anciens souvenirs
Elle dissipait peu à peu la brume du doute
Comme un spectre tiède étincelant au clair de lune
Alors je me levai, extirpé du tourment
Et de suivre la petite voix, et sortir de cette tour
En arpentant les ténèbres je voyais miroiter
Des ombres de flammes déchues, semblables à la mienne
L’une d’elle s’approcha de moi, et grande joie dans mon coeur
Quand s’échappa d’elle un idiome doux et profond
Elles avaient beau être des étrangères, nos deux petites langues bien frêles
Il n’y avait rien de plus évident que leur chant et contre-chant
La ferveur et la puissance de leur chant résonnait dans chaque ombre
Réveillé le tonnerre de leur langue, elles brillaient tour à tour
Leurs éclats se répercutaient sur les murs de la prison
Révélées les portes cachées dans la splendeur de la révolte
Nous les avons toutes ouvertes, et sommes sortis de la tour
Dans les yeux des perles d’eau, dans la main la clef d’or
TESTO BRETONE
TREMEN (PASSER)
Chanson écrite pour le spectacle de danse de la troupe Korriged Is, “Stagañ”, entre danse traditionnelles et contemporaine. Ce chant de lutte raconte le naufrage de dix-huit ouvrières d’usine à Douarnenez en 1898.
War ar bae e c’hwezh an avel sklas
Gantañ e treuzkas hirvoud ur glas
En iliz ur mor a dud mantret
Dirazo, triwec’h arched
Diskan
Maouez, merc’h, c’hoar, labourerez oan
‘vont d’ar gêr da ankouaat ma foan
Gant ar soñj tremen dreist an endon
On tremenet da Anaon
En pensant juste traverser les ondes
Je suis passée dans l’Autre Monde
Un nozvezh teñval ha diloar
Pennoù-sardin zo aet d’al latar
Ha beuzet e duder an dienez
Etre douar hag enez
Diskan
Savet abretoc’h ‘vit an heol
Da strivañ ha labourat war-goll
E boz o daouarn brevet ha skuizh
Na resevont ‘met dispriz
Diskan
Ha pegement ‘ta vez gounezet
Diwar goust o c’hoefoù kaezh stouet ?
Trawalc’h ! Na lezint mui c’hoar ‘bet tremen
Stourm a rint, uhel ar penn
Diskan fin
Maouezed, merc’hed, c’hoarezed omp
Hor boan du birviken ankouomp
Ar mor a groz e Douarnenez
Ni zo strink-mor ar Bed Nevez
Les vagues de notre révolte grondent
TESTO FRANCESE
NOUS SOMMES EMBRUNS
DU NOUVEAU-MONDE
Sur la baie souffle un vent glacial
Il porte avec lui la plainte d’un glas
Dans l’église une mer de monde affligée
Devant eux dix-huit cercueil
Refrain
J’étais femme, soeur, fille, ouvrière
Rentrant chez moi pour oublier ma peine
En pensant juste traverser les ondes
Je suis passée dans l’Autre Monde
Une nuit sombre et sans lune
Des ouvrières sont parties dans la brume
Et noyées dans la noirceur de la misère
Entre la terre et l’île
Refrain
Levées plus tôt que le soleil
Pour s’escrimer et travailler à perte
Au creux de leurs mains brisées, fatiguées
Elles ne reçoivent que du mépris
Refrain
Et combien gagnent-t-ils donc
Sur leurs pauvres coiffes penchées ?
Assez ! Elles ne laisseront plus aucune soeur mourir
La tête haute, elles lutteront
Refrain final:
Nous sommes filles, femmes, soeurs
Notre peine jamais n’oublions
La mer gronde à Douarnenez
Nous sommes embruns du Nouveau-Monde
commenta